Archief voor categorie: blog

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Tot nog toe past de maand maart niet bij een zonnevlekkenmaximum. In slechts vier weken tijd is de zonnefluxindex (SFI) gedaald van ongeveer 200 naar bijna 120.

Vorige week produceerde het nu niet meer zichtbare gebied 3599 twee M-vlammen, maar de vlamactiviteit is momenteel beduidend lager dan de voorgaande maanden. Aan de andere kant was het aardmagnetisch veld vrij rustig, wat gunstig was voor de lagere banden.

Op vrijdag leverde zonnewind voor wat afwisseling met deels actieve geomagnetische condities (Kp 3-4).

Op vrijdagavond namen ook de laag-energetische protonwaarden toe als gevolg van een grote coronale massa-ejectie (CME), die ook vroeg op vrijdag werd waargenomen en achter de westelijke rand van de zon ontstond. Vanwege de locatie van de uitbarsting is het niet waarschijnlijk dat de aarde door deze CME wordt geraakt. Niettemin was er vrijdagavond een kleine protonenstorm (S1) en een totaal verlies van transpolaire radiopaden.

Tot nu toe heeft de huidige neerwaartse trend in zonneactiviteit niet veel invloed gehad op de propagatieomstandigheden, omdat de ionosfeer erg traag kan zijn. De hoogste MUF3000 op de middag was 35 MHz boven Centraal-Europa. Alle banden inclusief 10 meter openden stabiel en boden goede propagatieomstandigheden.

HF-vooruitzichten

NOAA meldt ook dat het actieve gebied 3590 aan de andere kant van de zon kan worden waargenomen met helioseismologie. Dit zou kunnen betekenen dat het nog steeds actief is als het binnenkort terugkeert. Dit gebied produceerde de zonnevlam X6 op 22 februari – de grootste tot nu toe in zonnecyclus 25.

Helioseismologie is een wetenschappelijke tak van de zonneastrofysica die zich bezighoudt met de natuurlijke trilling van de zon en deze gebruikt om inzicht te krijgen in haar interne structuur. Al in 1960 ontdekte de Amerikaanse natuurkundige Robert B. Leighton ritmische bewegingen op het oppervlak van de zon met een periode van ongeveer vijf minuten. Deze bewegingen bleken oscillaties van de zon te zijn en vormden de basis voor helioseismologie. Door de oscillatiegegevens te analyseren, kunnen conclusies worden getrokken over de fysische eigenschappen van de zon. Zo kunnen bijvoorbeeld de temperatuurverdeling of de magnetische velden onder het oppervlak van de zon worden gevisualiseerd.

De voorspellingen voor de komende week beschrijven allemaal een opwaartse trend, hoewel de voorspelde waarden van de verwachte zonneflux verschillen: Terwijl de NOAA een stijging tot 135 eenheden verwacht, voorspelt de US Air Force zelfs een stijging tot 150 eenheden. Het aardmagnetisch veld zal rustig blijven met een Kp index van 2 tot 3.

De propagatieomstandigheden zijn vergelijkbaar met de voorgaande week: de 10 m-band zal naar verwachting van kort na zonsopgang tot zonsondergang opengaan, 14 MHz blijft op sommige avonden tot bijna middernacht open en afgelopen maandag ging het zelfs tot ver in de tweede helft van de nacht door. Dit zijn al de voorbodes van een 20 m-band die 24 uur per dag open is, die we over een paar weken weer krijgen. In de nacht schommelt de MUF momenteel rond de 10 MHz, dus 30 meter blijft de hele nacht open voor langeafstandsverkeer.

En woensdag om 0306 UTC is het weer zover: de lente-equinox. Dit markeert ook het begin van de astronomische lente. De terminator, de dag-nachtgrens, loopt dan precies noord-zuid over de twee polen; het noordelijk en zuidelijk halfrond ontvangen evenveel zonlicht. Dit is de tijd van de beste omstandigheden voor de grey line. Dit is een band rond de aarde die daglicht van duisternis scheidt. Propagatie langs de schemerlijn is zeer efficiënt. De reden hiervoor is dat de D-laag, die RF-signalen absorbeert, snel verdwijnt aan de zonsondergangkant van de grey line en nog niet is opgebouwd aan de zonsopgangkant. Als gevolg hiervan heeft het signaalpad langs deze lijn overal een hoog ionisatieniveau. Radioamateurs en kortegolfluisteraars kunnen dit effect gebruiken voor DX-contacten door deze band te observeren op zijn weg rond de wereld. In Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld is de zonsopgang rond 1815 UTC, wanneer de zon hier net onder is gegaan.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Dit weekend schuift een hogedrukgebied over Spanje en Frankrijk nar het noordoosten. Voor onze regio levert het voorlopig geen noemenswaardige tropocondities op. Er wordt wel wat neerslag verwacht en daarmee kansen op regenscatter. Naarmate we naar het laatste deel van de maand gaan, wordt de intensiteit van de buien groter door de extra warmte die de effectiviteit van regenscatter verbetert.

Onweer is voorlopig niet te verwachten, maar het loont toch om kennis te nemen van het zeldzame fenomeen bliksem-scatter. In Australië is hiermee recent een MSK144 QSO gemaakt op 23cm over een afstand van 505 km.

[link https://ei7gl.blogspot.com/2024/03/lightning-scatter-contact-on-1296-mhz.html ]

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Meteorscatter moet het voorlopig hebben van random meteoren – probeer net voor zonsopgang voor de beste resultaten. Maar met de volgende grote bui, de Lyriden eind april, moeten we nog even wachten op een toename in activiteit.

Sporadic-E duikt af en toe op in de plots op Propquest, maar het hoofdseizoen is nog even weg. 10m en de lage VHF-frequenties zullen hier het meest van profiteren. In Australië zijn enkele laagvermogen bakens actief net boven 30 MHz. Deze worden af en toe ook in onze regio gehoord. https://ei7gl.blogspot.com/2024/03/low-band-vhf-tests-by-tony-mann-in.html

Wie 6m goed in de gaten houdt wordt soms beloond met een F2 opening.  Op 9 maart is het 20.000 km lange pad naar Chatham Island opengegaan.

[ https://ei7gl.blogspot.com/2024/03/20000km-opening-on-50-mhz-from-chatham.html  }

EME

Voor EME-operators bereikt de declinatie van de Maan een maximum op zondag, maar de padverliezen beginnen weer toe te nemen. 144MHz hemelruis is matig, dalend naar laag op woensdag.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Afgelopen zondag was er in de tweede helft van de dag een magnetische storm, maar deze viel wat sterker uit dan verwacht. Dit leidde tot zeer goede Aurora condities op 6m voor heel Noord-Europa en was zichtbaar tot op onze breedtegraad. De aanleiding was een coronale massa-ejectie. Het plasma van een uitbarsting van een M-klasse zonnevlam op 28 februari raakte het aardmagnetisch veld op zondagmiddag 3 maart. De Kp-index steeg tot meer dan 5 gedurende meer dan negen uur – een magnetische storm. De snelheid van de zonnewind was een weinig spectaculaire 350 km/s, maar omdat het interplanetaire magnetische veld zuidwaarts gericht was, kon het zonneplasma zich gemakkelijk koppelen aan het magnetische veld van de aarde.

De effecten op de propagatievoorwaarden volgden de theorie: de maximaal bruikbare frequentie over een sprongafstand van 3000 km (MUF3000) daalde aanzienlijk. Dit had waarschijnlijk de meeste invloed op de noordelijke paden, terwijl de zuidelijke paden relatief onbeschadigd bleven.
Bij de ionosonde in Dourbes/België werd op zondag rond 1120 UTC een waarde van 39 MHz gemeten. Tegen 1430 UTC was het al gedaald tot onder de 28 MHz. De ionosfeer herstelde zich pas maandagmiddag, toen de MUF rond 1110 UTC weer steeg tot een waarde van meer dan 28 MHz. Dit betekent dat de 10 m-band pas na ruim twintig uur weer bruikbaar was. De rest van de week bracht vervolgens weer grotendeels ongestoorde propagatieomstandigheden en de Kp-index bleef onder de 3.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen verwacht NOAA een gematigde activiteit op de zon, met een Solarfluxindex van 125 tot 130 die eind van de week weer toeneemt naar 160 tot 180. De Kp index blijft voorlopig laag net als de kans op radio black-outs.

Dit belooft goede condities op zowel de onder- als bovenband met een algehele positieve trend – met een MUF3000 van meer dan 30 MHz overdag en rond de 10 MHz ’s nachts.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

In de komende dagen ligt een niet al te sterk lagedrukgebied bij Nederland. Tropo condities zijn er niet of nauwelijks te verwachten m.u.v. wat verbeteringen bij het dagelijkse stijgen en dalen van de temperatuur. Maandag en dinsdag wordt neerslag verwacht en zijn er mogelijk kansen op regenscatter.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

De Kp index is momenteel te laag voor Aurora voor onze regio, maar maart is statistisch de maand met de meeste Aurora’s. Een analyse over een periode van 75 jaar komt tot de conclusie dat maart meer geomagnetisch actieve dagen heeft dan elke andere maand van het jaar. Oktober volgt op de voet. Dit komt door het Russell-McPherron-effect. Kort gezegd ontstaan er in de weken rond de equinox scheuren in de magnetosfeer van de aarde, waardoor de zonnewind tot diep in de poolgebieden kan doordringen en – op het noordelijk halfrond – het noorderlicht kan activeren.

Er is de laatste tijd af en toe een kortstondige puls van Sporadic-E te zien op de grafieken van Propquest. Dit was soms merkbaar op de LF-banden maar is nog geen grote speler voor de gebruikelijke Sporadic-E banden van 10m, 6m en hoger. Echter, op digitale modi hebben Britse stations afgelopen week 50MHz trans-equatoriale propagatie, of TEP, naar Afrika waargenomen.

EME

Voor EME-operators is de declinatie van de maan nog steeds negatief, maar wordt maandag weer positief. Padverliezen naderen het minimum met perigeum vandaag, zondag de 10e. 144MHz hemelruis is de hele week laag, behalve vandaag, de 10e, wanneer de Zon dicht bij de Maan staat en in de bundelbreedte van antennes.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Ten opzichte van een week geleden is de zon de laatste dagen wat rustiger. Een groot actief gebied schuift naar de noordwestelijke rand van de zichtbare zonneschijf. Daarmee neemt het risico op krachtige uitbarstingen af.

Er werd gevreesd voor grotere uitbarstingen van zonnevlammen en coronale massa-ejecties (CME’s), aangezien dit de grootste zonnevlek van de huidige zonnecyclus tot nu toe is, maar uiteindelijk bleef dit uit. Hoewel we de afgelopen dagen te maken hebben gehad met enkele C- en M-klasse flare-uitbarstingen, hebben deze uiteindelijk niet geleid tot grote verstoringen van het kortegolfverkeer.

Met uitzondering van 25 tot 27 februari was het geomagnetisch veld vorige week grotendeels rustig.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen wordt een zonnefluxindex van circa 145 tot 150 verwacht die over enkele weken kan oplopen tot 180.Ook de Kp-index is voorlopig beperkt tot 2 a 3. Wel passeert er van zaterdag 2 op zondag 3 maart een GME die mogelijk een kleinere geomagnetische stormen van klasse G1 kan veroorzaken.

Volgens NOAA [1] en USAF [2] zou dit beeld kunnen aanhouden tot de lente-equinox (woensdag 20 maart 2024, 03:06 UTC). Dit betekent dat de huidige vrij goede omstandigheden voor de korte golf zullen aanhouden, wat vooral fans van de 10 m-band zou moeten bevallen. De situatie belooft immers voortdurende goede DX-verbindingen met weinig inspanning.

De MUF voor een sprongafstand van 3000 km bereikt momenteel zijn laagste punt op ongeveer 10,5 MHz in de ochtend rond 0600 UT, stijgt steil naar 24 MHz bij zonsopgang, bereikt waarden van ongeveer 37 MHz in de loop van de dag en daalt naar 29 MHz bij zonsondergang.

Dit betekent dat de 10 m-band ongeveer 10,5 uur per dag open is, de 20 m-band ongeveer 15 uur en de 30 m-band 24/7 open is.

[1] https://www.swpc.noaa.gov/products/27-day-outlook-107-cm-radio-flux-and-geomagnetic-indices

[2] https://www.swpc.noaa.gov/products/usaf-45-day-ap-and-f107cm-flux-forecast

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Voorlopig bepalen lagedrukgebieden het weerbeeld, met deze keer relatief weinig wind en regen. Tropo condities zijn er niet of nauwelijks te verwachten m.u.v. wat verbeteringen bij het dagelijkse stijgen en dalen van de temperatuur. Neerslag lijkt beperkt en dat geld daarmee ook voor de kansen op regenscatter. op de GHz-banden.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

EI7GL heeft op zijn blogspot de resultaten gepubliceerd van recente testen op 40 MHz. Op de 6m band was er eerder in de week wat digitale activiteit te horen naar Zuid-Afrika en Lesotho. Dit was waarschijnlijk het resultaat van Trans Equatorial Propagation of TEP.

In feite is de voorjaarsperiode een vrij goede tijd om te luisteren naar TEP, getimed tussen het verval van het zomer Sporadische-E seizoen op zuidelijk halfrond en het begin van het seizoen op het noordelijk halfrond. Het is de moeite waard om in maart te kijken of er soortgelijke activiteit is voor paden naar het zuidelijk halfrond via TEP. Signalen kunnen sterk genoeg zijn voor SSB- of CW-modi, dus het is niet uitsluitend voor digitale modi.

In februari-maart zijn er slechts kleine meteoorregens. De belangrijkste daarvan liggen al achter ons. Waarnemers op het zuidelijk halfrond zullen de activiteit van α-Centauriden controleren. De gemiddelde piek ZHR van deze bui, tussen 1988-2007 was slechts 6 per uur; maar in 1974 en 1980 zorgden uitbarstingen van enkele uren voor ZHR in de buurt van 20-30 per uur. Significante activiteit werd gerapporteerd op 14 februari 2015, hoewel er geen bevestiging was van een uitbarsting die voorspeld was voor 8 februari 2015.

Ook sporadische meteoren bereiken nu hun seizoensgebonden minimum, maar MS-contacten via “sporadics” zijn nog steeds mogelijk, vooral in de vroege ochtenduren.

EME

Voor EME-operators daalt de declinatie van de maan tot een minimum op dinsdag. Padverliezen zijn nu over hun piek heen en dalen tot perigeum op zondag de 10e. 144MHz hemelruis is matig tot hoog, met een piek van meer dan 2.500 Kelvin op dinsdag de 12e.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl